معیار های اخذ پذیرش
یک برنامهٔ رقابتی ممکن است تعداد زیادی درخواست دریافت کند؛ مانند برنامه‌های دکترا در روانشناسی بالینی که ممکن است تا تعداد ۵۰۰ درخواست دریافت کنند. کمیته‌های پذیرش برای برنامه‌های رقابتی تحصیلات تکمیلی، درخواست‌ها را در چند گام بررسی می‌کنند:
گام اول: غربال‌گری
آیا متقاضی از حداقل الزامات برخوردار است؟ نمرات آزمون‌های استاندارد؟ تجربهٔ مرتبط؟ درخواست کامل است (انگیزه نامه، ریزنمرات، توصیه‌نامه‌ها و دیگر مدارک به‌موقع دریافت شده‌اند)؟ هدف از این بررسی اولیه آن است که متقاضیان به‌صورت جدی غربال شوند.
گام دوم: اولین گذر
برنامه‌های تحصیلات تکمیلی متفاوت هستند، اما بسیاری از برنامه‌های رقابتی، گروه‌های متقاضیان را جهت یک بررسی اولیه به هیئت‌علمی می‌فرستند. هر عضوی از هیئت‌علمی یک دسته از درخواست‌ها را بررسی کرده و دانشجویان متعهد را شناسایی می‌کنند.
گام سوم: گروه نقد و بررسی
در گام بعدی، دسته‌های درخواست به دو یا سه هیئت‌علمی فرستاده می‌شود. در اینجا درخواست‌ها بر اساس انگیزش، تجربه، مدارک و وضعیت کلی متقاضی ارزیابی می‌شوند. بسته به بزرگیِ برنامه و تعداد متقاضیان، مجموعهٔ حاصل از درخواست‌ها توسط گروه بزرگ‌تری از اعضای هیئت‌علمی بررسی‌شده و یا به مرحلهٔ مصاحبه می‌روند و یا پذیرفته می‌شوند (برخی برنامه‌ها مصاحبه ندارند).
گام چهارم: مصاحبه
مصاحبه‌ها به‌صورت تلفنی یا حضوری انجام خواهند شد. متقاضیان با توجه به وعده‌های دانشگاهی‌شان، مهارت‌های تفکر و حل مسئله و قابلیت‌های اجتماعی‌شان ارزیابی می‌شوند. هم اعضای هیئت‌علمی و هم دانشجویان تحصیلات تکمیلی، متقاضیان را ارزیابی می‌کنند.
گام آخر: مصاحبهٔ نهایی و تصمیم
اعضای هیئت‌علمی، ارزیابی‌ها را جمع‌آوری و مطالعه کرده و تصمیمات راجع به پذیرش را اتخاذ می‌کنند.
فرآیند بالا بسته به سطح گستردگی برنامه و تعداد متقاضیان، متغیر است. چه پیامی می‌توان از این موضوع گرفت؟ اطمینان حاصل کنید که درخواستتان کامل است. اگر یک توصیه‌نامه، انگیزه نامه یا ریزنمرات را فراموش کرده باشید، درخواست شما به مرحلهٔ بررسی اولیه نخواهد رسید.
کمیته‌های پذیرش تحصیلات تکمیلی به دنبال چه چیزی در متقاضیان هستند؟
شناخت اینکه اعضای هیئت‌علمی مقطع تحصیلات تکمیلی از متقاضیان چه انتظاراتی دارند، اولین قدم برای آن است که تجربیات و تقاضای خود را درخور آن سازید که برنامه‌های تحصیلات تکمیلیِ موردنظرتان نتوانند در برابر شما مقاومت کنند.
بنابراین کمیته‌های پذیرش در جستجوی چه هستند؟ هدف آن‌ها شناسایی متقاضیانی است که در رشتهٔ خودشان، محققان و پیشرویان مهمی خواهند شد؛ به‌عبارت‌دیگر، کمیته‌های پذیرش در تلاش‌اند تا امیدبخش‌ترین دانشجویان را گزینش کنند. یک دانشجوی امیدبخش چه کسی است؟ شخصی که توانایی آن را دارد که تبدیل به یک دانشجوی حرفه‌ای در مقطع تحصیلات عالی شود.
یک دانشجوی فوق‌لیسانس یا دکترای ایدئال
یک دانشجوی مطلوب، بااستعداد، مشتاق یادگیری و بسیار باانگیزه است. چنین فردی می‌تواند به‌صورت مستقل کار کند و جهت، نظارت و انتقادهای سازنده را دریافت کند بدون آنکه سرخورده شود یا حساسیت بیش‌ازحد نشان دهد. اعضای هیئت‌علمی به دنبال دانشجویی هستند که سخت‌کوش، خواهان کار تنگاتنگ با هیئت‌علمی و مسئولیت‌پذیر بوده و کار با او آسان باشد و شخصی باشد مناسب برنامه‌های آن‌ها. بهترین دانشجویان در مقطع تحصیلات تکمیلی کسانی هستند که پروژه‌ها را به‌موقع تمام می‌کنند، در گرایش خود متمایز و عالی هستند و مایهٔ افتخار دانشکده می‌باشند. قطعاً این افراد ایدئال هستند. اکثر دانشجویان تحصیلات تکمیلی، چندی از این خصوصیات را دارند ولی تقریباً هیچ‌کس همهٔ ویژگی‌ها را ندارد. پس به خودتان ترس راه ندهید.
معیارهای مورداستفادهٔ کمیته‌های پذیرش
حال که شما از حالت مطلوبی که هر دانشکده در تلاش است تا دانشجویانی با آن ویژگی‌ها را جذب کند اطلاع پیدا کردید، بیایید ملاحظه کنیم که اعضای هیئت‌علمی معیارهای مختلف را چگونه ارزش‌گذاری می‌کنند. متأسفانه جواب سرراستی وجود ندارد؛ هر یک از کمیته‌های پذیرش تحصیلات تکمیلی اندکی با دیگری متفاوت است؛ اما در حالت کلی، معیارهای زیر برای اکثر کمیته‌های پذیرش حائز اهمیت هستند:
- معدل دورهٔ کارشناسی (مخصوصاً 2 سال آخر)
- نمرات آزمون GRE (و یا آزمون‌های استاندارد دیگر) در صورت نیاز
- تجربهٔ پژوهش و تحقیق
- توصیه‌نامه‌ها
- بیانیه‌های شخصی و انگیزه نامه‌ها
مطمئناً شما می‌دانستید که این موارد مهم هستند اما اجازه دهید در مورد چراییِ اهمیت آن‌ها و نقشی که در تصمیمات پذیرش بازی می‌کنند، بیشتر صحبت کنیم.
معدل
نمرات، نه به‌عنوان نشان‌دهندهٔ میزان هوش بلکه در عوض به‌عنوان مقیاسی جهت درک چگونگی عملکرد شما به‌عنوان یک دانشجو، اهمیت دارند. نمرات بازتاب انگیزه و توانایی شما برای خوب یا بد کار کردن هستند. هرچند همهٔ نمرات این‌گونه نیستند. کمیته‌های پذیرش متوجه این مطلب هستند که معدل‌های متقاضیان به‌صورت معناداری قابل‌مقایسه با یکدیگر نیستند. نمره‌ها می‌توانند به نسبت دانشگاه‌ها متغیر باشند؛ یک نمرهٔ A در یک دانشگاه ممکن است نمرهٔ B+ در دانشگاهی دیگر باشد. همچنین نمره‌ها –حتی در یک دانشگاه- به نسبت استادان متغیر است. کمیته‌های پذیرش در تلاش‌اند که این موضوعات را به هنگام بررسی معدل متقاضیان مدنظر قرار دهند. آن‌ها به واحدهای گذرانده شده نیز توجه می‌کنند: یک نمرهٔ B در اقتصاد پیشرفته احتمالاً ارزش بیشتری دارد از یک نمرهٔ A در درس مقدمه‌ای بر مشکلات اجتماعی؛ به‌عبارت‌دیگر، آن‌ها به محتوای نمرات نیز توجه می‌کنند: این نمره در کجا اخذشده و مربوط به چه درسی است؟ در بسیاری موارد، گذراندن دروسی سنگین حتی با اخذ نمراتی نه‌چندان عالی بهتر است از گذراندن چندین درس ساده اما با نمراتی بالا!
نمرات GRE و یا دیگر آزمون‌های استاندارد
واضح است که معدل‌های متقاضیان به‌سختی قابل‌مقایسه است. اینجاست که در برخی از دانشگاه‌ها و رشته‌ها نمرات GRE و یا دیگر آزمون‌های استاندارد وارد کار می‌شوند. درحالی‌که نمرات معدل استانداردشده نیستند (در سطح یک دپارتمان، دانشگاه یا یک کشور تفاوت‌های فاحشی در طرز نمره‌گذاری کار دانشجویان از طرف اساتید وجود دارد)، نمرات GRE استاندارد هستند. نمرات GRE اطلاعاتی فراهم می‌کنند راجع به اینکه شما بین همتایان خود در چه سطحی قرار دارید (به همین دلیل است که باید بهترین تلاش خود را به نمایش بگذارید). بااینکه نمرات GRE استاندارد هستند، دپارتمان‌ها به‌طور استانداردی آن‌ها را ارزش‌گذاری نمی‌کنند. دپارتمان‌ها یا کمیته‌های پذیرش به طرق مختلفی نمرات GRE را ارزیابی می‌کنند: برخی از این نمرات به‌عنوان میانبری برای غربال متقاضیان استفاده می‌کنند، برخی به‌عنوان معیاری برای اعطای کمک‌هزینه‌ها و بورس‌های تحصیلی استفاده می‌کنند، برخی به نمرات GRE دقت می‌کنند تا ضعف معدل را جبران کنند و برخی از کمیته‌های پذیرش درصورتی‌که متقاضیان در زمینه‌های دیگر نقاط قوت قابل‌توجهی نشان دهند از نمرات ضعیف GRE چشم‌پوشی می‌کنند.
تجربهٔ پژوهش و تحقیق
در برخی از رشته‌ها نیاز است که فرد متقاضی پس از پذیرفته شدن در قالب پروژه خود به کار تحقیقاتی بپردازد و درنتیجه نشان دادن تجربهٔ قبلی پژوهش از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این رشته‌ها از متقاضیان ورود به مقطع تحصیلات تکمیلی (مخصوصاً متقاضیان دورهٔ دکتری) انتظار می‌رود که تعدادی مقاله در رابطه با زمینهٔ تحقیقاتی قبلی خود چاپ کرده باشند. گرفتن کمک‌هزینهٔ تحصیلی در قالب دستیار پژوهش نیز معمولاً وابسته به عملکرد پژوهشی قبلی فرد متقاضی دارد. از دانشجویان کارشناسی که متقاضی ورود به دورهٔ فوق‌لیسانس هستند بیشتر انتظار می‌رود که معدل بالایی داشته باشند تا اینکه کار تحقیقاتی انجام داده باشند؛ اما درهرحال داشتن مقاله و یا تجربهٔ پژوهشی حتی برای دانشجویان کارشناسی نیز بسیار سودمند خواهد بود. برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهٔ نحوهٔ کسب تجربهٔ پژوهشی به مقاله "تجربه‌ی پژوهشی: کلید راه‌یابی به تحصیلات تکمیلی" مراجعه نمایید.
توصیه‌نامه‌ها
به‌طورمعمول کمیته‌های پذیرش با در نظر گرفتن معدل و نمرات آزمون GRE (و یا دیگر آزمون‌های استانداردشده) روند ارزیابی را آغاز می‌کنند. این مقیاس‌های کمّی تنها قسمت کمی از داستان هر متقاضی را فاش می‌کنند. توصیه‌نامه‌ها (Letters of recommendation) زمینه‌ای را فراهم می‌کنند که اعضای کمیتهٔ پذیرش با توانایی‌های علمی و پژوهشی فرد متقاضی آشنا شده و نیز اطلاعاتی دربارهٔ وضعیت تحصیلی و پژوهشی وی در مقایسه با هم‌کلاسی‌هایش به دست آورند. به همین دلیل، مهم است که آن عضو هیئت‌علمی که توصیه‌نامهٔ شما را می‌نویسد به‌خوبی شما را بشناسد تا بتواند فراتر از معدل و نمرات GRE در موردتان بحث کند. در حالت کلی، نامه‌هایی که توسط استادانی نوشته‌شده باشد که برای اعضای کمیته نام‌آشنا هستند، از اهمیت بیشتری برخوردارند تا نامه‌هایی که توسط افراد غریبه‌تر نوشته‌شده‌اند.
انگیزه نامه، بیان اهداف یا اظهارات شخصی
انگیزه نامه، بیان اهداف و یا اظهارات شخصی (بیانیهٔ هدف شخصی و خلاصه‌ای از اهدافتان) موقعیتی است تا خود را معرفی کرده، به‌طور مستقیم با کمیتهٔ پذیرش صحبت کنید و اطلاعاتی را به دستشان برسانید که در هیچ کجای دیگر از درخواستتان یافت نمی‌شوند. اعضای هیئت‌علمی انگیزه نامه‌های شخصی را به‌طور دقیق بررسی می‌کنند زیرا از این طریق اطلاعات خوبی راجع به متقاضیان دریافت می‌کنند. انگیزه نامهٔ شما نشان‌دهندهٔ توانایی نوشتن، انگیزه و توانایی ابراز خود، کمال و اشتیاق و قضاوتتان در مورد این رشته است. کمیته‌های پذیرش به مطالعهٔ انگیزه نامه می‌پردازند به هدف آنکه متقاضیان را بهتر بشناسند و بررسی کنند که آیا توانایی‌ها و قابلیت‌های لازم را برای رسیدن به موفقیت دارا می‌باشند یا خیر و همچنین به‌منظور آنکه متقاضیانی را که مناسب نیستند، از دور خارج کنند.